Gotovo svaki čovjek će imati problema s holesterolom ako jede nezdravu i masnu hranu, smrznuće se na zimi i zavrtjeće mu se u glavi kad se popne na veliku nadmorsku visinu, ali postoje i izuzeci. Saznajte ko su “genetski mutanti” koji su razvili otpornost na ove opšte probleme.
Otporni na visok holesterol
Dok većina ljudi, posebno srednjih godina i stariji, treba da ograniče unos polugotovih i masnih namirnica poput brze hrana u strahu od visokog nivoa holesterola koji začešljuju krvne sudove i čak mogu da uzrokuju smrt, postoje neki ljudi koji mogu da jedu sve što žele bez opasnosti. Njihov nivo lošeg holesterola ostaje na minimumu bez obzira da li jedu krofne, jaja, picu, prženu slaninu i hamburgere svaki dan, zahvaljujući rijetkoj genetskoj mutaciji – nedostaje im kopija gena PCSK9. I dok je obično problematično roditi se bez nekog gena, ovaj slučaj zaista ima beneficije a otkriven je prije desetak godina. Najčešće se radi o Afroamerikancima koji zahvaljujući toj mutaciji imaju 90 odsto manji rizik od srčanih bolesti, a nakon otkrića tog stanja naučnici pokušavaju da naprave lijek koji će blokirati postojeći gen kod ostale populacije u svrhu boljeg kontrolisanja masnoće u krvi.
HIV im ne može ništa
Razne stvari mogu da ugroze ljudsku rasu, a infekcija HIV-om je svakako jedna od njih. Vrlo zarazan virus od kojeg u nekim afričkim zemljama boluje svaki treći čovek, za neke ipak nije nikakva pretnja – oni su srećnici s genetskom mutacijom koja blokira protein CCR5. Virus HIV-a koristi taj protein kao vrata za ulaz u ljudsku ćeliju, pa u njihove ćelije virus ne može ući. Ipak, ta genetska mutacija pogađa tek jedan odsto bijelaca.
Tolerancija na hladnoću
Eskimi i drugi narodi koji žive u ekstremno hladnim uslovima, prilagodili su se na taj, za brojne druge ljude nezamisliv, način života. Istina je da su se ljudi koji žive na niskim temperaturama biološki prilagodili uslovima – no, samo zahvaljujući genima i evoluciji. Na primjer, studije pokazuju da čovjek koji nije porijeklom iz područja Sibira ni nakon 50 godina života tamo ne podnosi lakše hladnoću, dok oni čiji su preci tamo oduvijek živjeli, a sami tamo ne žive – nemaju problema sa zimom.
Obično, takvi ljudi imaju oko 50 odsto brži bazalni metabolizam, zahvaljujući čemu podnose zimu bez drhtanja. Takođe, imaju manje znojnih žlijezda koje inače rade tako da se kod pregrijavanja tijela oslobađa znoj. Zahvaljujući tome Aboridžini u Australiji mogu da spavaju na zemlji bez skloništa ili pokrivača tokom hladnih noći, a Eskimi plivaju u ledenoj vodi – bez da se razbole.
Ne plaše se visine
Većina penjača koji su se popeli na 8848 metara visok Mont Everest, to nikad ne bi uspjeli bez pomoći vodiča, lokalnih šerpasa. Oni često idu ispred njih, postavljaju užad i izviđaju najbolji put. Očigledno je da su Tibetanci i Nepalci superiorniji od drugih ljudi što se tiče boravka na velikim nadmorskim visinama jer žive na prosječnoj visini od 4000 m, gdje vazduh sadrži oko 40 odsto manje kiseonika. Njihovi su se organizmi prilagodili tome, a za razliku od “normalnih” ljudi koji na velikim visinama proizvode više crvenih krvnih zrnaca, oni proizvode manje – čime se sprečava zgušnjavanje krvi i nastanak ugrušaka, a za to je zaslužna genetska mutacija odnosno produžetak DNK nazvan EPAS1. Hanci, Kinezi koji su srodnici Tibetanaca, ne dijele tu gensku karakteristiku, a kako su se kao narod razdvojili pre 3000 godina, naučnici smatraju da je do mutacije došlo unutar posljednjih 100 generacija, što je vrlo kratko vrijeme iz perspektive evolucije.
Svi poludjeli, oni ne…
Izuzev moralnih razloga, postoje i oni zdravstveni po kojima se nijednoj vrsti ne preporučuje da jedu pripadnike njihove vrste. Naime, pripadnici plemena Fore iz Nove Gvineje osetili su te posljedice sredinom 20. vijeka nakon što je cijelo pleme “pokosila” epidemija bolesti Kuru. To je degenerativna i fatalna bolest mozga, slična kravljem ludilu, zbog koje se mozak pretvara u “kašu”. Oboljeli prvo iskuse probleme s pamćenjem, a naknadno polude s tim da s bolešću mogu da žive nekoliko godina. Nakon pojave epidemije, antropolozi i ljekari nisu mogli da shvate zašto je pleme bolesno, ali potom su otkrili da se bolest širi na pogrebnim gozbama gdje se u znak poštovanja prema pokojniku jede dio njegovog mesa. No, nisu svi bili zaraženi nakon takvog kanibalističkog rituala, a preživjeli su imali mutaciju gena nazvanu G127V, koja ih je spasila uprkos konzumiranju zaraženih leševa i odličan je pokazatelj kako funkcioniše prirodna selekcija.
Zlatna krv
Iako je opšte pravilo kako je krvna grupa 0 univerzalna i da je svako može primiti, to nije u potpunosti istina, jer je cio krvni sistem znatno komplikovaniji. Osim što postoje četiri krvne grupe – 0, A, B i AB koje se dodatno mogu podijeliti u osam krvnih grupa zavisno da li je Rh faktor pozitivan ili negativan, postoji čak 35 krvnih sistema, poznatih naučnicima, sa preko milion malih varijacija.
Osim toga, postoji i zaista rijedak tip krvi, tzv. grupa Rh-ništa, koja ne sadrži nikakve antigene Rh sistema, a naučnici su pronašli tek 40-ak ljudi na cijelom svijetu s ovom mutacijom. Ono što ovu krv čini posebnom je to što je znatno bolja kao univerzalni davalac i od krvne grupe 0 pa je kompatibilna sa svim drugim rijetkim krvnim grupama, ali u svijetu je nažalost tek devet živih donora. Ta krvna grupa naziva se još i zlatnom krvi, a oni koji je imaju su s jedne strane počastvovani jer svima mogu da spasu život, ali ako su oni u opasnosti, njima može pomoći samo devet ljudi na svijetu.
Jasan vid u vodi
Oči većine životinja su takve da kristalno jasno vide u vodi, ali to nije slučaj i sa ljudima – naš je vid u takvim uslovima ograničen i mutan jer voda ima sličnu gustinu kao tečnost u našim očima, što ograničava ulaz svjetla u oči. Ipak, određena grupa ljudi iz plemena Moken imaju sposobnost da sasvim jasno vide pod vodom, čak i na dubini do 22 metara. Oni provode oko osam mjeseci u godini sjedeći na svojim brodovima, a na kopno se vraćaju samo kako bi uzeli neophodne stvari ili dopremili školjke i ribe koje su uhvatili. Oni prikupljaju stvari iz mora po tradicionalnim metodama, bez maski, disaljki ili opreme za ronjenje, a zahvaljujući stalnom usavršavanju i ponavljanju ronjenja, bez problema mogu da razlikuju kamen na morskom dnu od jestive školjke. U testiranju vida Moken dece i dece iz Evrope, naučnici su otkrili da Mokeni imaju dvostruko oštriji vid ispod vode.
Super-guste kosti
Starenje uzrokuje brojne posljedice za tijelo, a jedna od najpoznatijih je smanjivanje gustine kostiju zbog čega one postaju krte. Ipak, čini se da mala grupa ljudi skriva tajnu otpornosti na osteoporozu zahvaljujući mutaciji SOST gena. Taj se gen može pronaći kod pripadnika holandske i afričke populacije, a kontroliše protein sklerostin, koji reguliše gustinu kostiju. Ako se kod čovjeka javi samo jedna kopija gena, njegove su kosti izuzetno snažne i u starosti, ali već dvije kopije tog gena mogu uzrokovati probleme poput gigantskog i nekontrolisanog rasta.
Dosta im je par sati sna
Dok prosječnom čoveku treba između sedam i osam sati sna dnevno da bi normalno funkcionisao, postoje ljudi koji godinama mogu da spavaju 3-4 sata a da to ne utiče na njihovo zdravlje i sposobnosti. Slavni primjeri iz istorije uključuju Margaret Tačer, Napoleona, Alberta Ajnštajna, Nikolu Teslu i brojne druge. To se objašnjava mutacijom gena DEC2, zbog koje oni spavaju manje ali efikasnije, odnosno sa intenzivnijim REM fazama sna koje donose više odmora. Što kvalitetnije spavamo, to nam je manje sna potrebno, objašnjavaju naučnici.
Briga ih za malariju
S jedne strane bolest, a u s druge odbrana od opasne malarije koju prenose komarci, sve je to “srpasta anemija”. To je specifičan tip anemije u kom postoji abnormalni tip hemoglobina u eritrocitima. Budući da je malarija tip parazita koji ulazi u crvena krvna zrnca i tamo se razmnožava i uništava ih, a abnormalni hemoglobin nije dobar domaćin parazitu, oboljeli su zaštićeni od bolesti koja godišnje ubije preko 600.000 ljudi u svijetu.
Izvor: 24sata
0 komentari:
Objavi komentar